هەڵۆ بەرزەنجەیی
ئەگەر زمانی ڕەسەنی من، بناغەی دەوڵەتی تۆ دەهەژێنێت، مانای وایە کە تۆ دەوڵەتەکەت لەسەر خاکی من دروست کردووە. مووسا عەنتەر
(ئەگەر زمانی ڕەسەنی من، بناغەی دەوڵەتی تۆ دەهەژێنێت، مانای وایە کە تۆ دەوڵەتەکەت لەسەر خاکی من دروست کردووە. مووسا عەنتەر).
نووسینی: Gerd Brendel لەئەڵمانییەوە هەڵۆ بەرزنجەیی
بەندی سێیەم: ئەنقەرە دەبێتەوە بە ئایینی…
نووسینی: Gerd Brendel
پەیماننامەی ناوبراو، پێش 100 ساڵ مۆری نا بە چارەنووسی دەسەڵاتدارێتی عوسمانی دا.
پێگە و ڕۆڵی شەهیدان: ملازم حەمەشەوقی و نوری حەمە عەلی لەم مێژووەدا..
نووسەر: تورد ڤالسترۆم وەرگێڕانی لە سویدییەوە حاتەمی مەنبەری/
(ماملێ) ناوێکە ھەموو پێی ئاشناین و لە پانتایی ھونەریی کوردیدا پێگەیەکی شایستەی پڕ لە نەمریی ھەیە.
ئەز بۆ خۆم، بە درێژایی تەمەن و سەراسۆییم لەتەک ڕۆشنبیریی کوردیدا،
مادەی ھۆشبەر لە وڵاتی سووریاوە کە خاوەنی شەڕی ناوخۆیە، رۆژھەڵاتی ناوینی گرتۆتەوە… ئەمە بیروڕای دەوڵەتانی دراوس سووریایە و ئیدارەی ئەمەریکیش ھەمان بۆچوونیان ھەست…
سەروەختێ شەمەندەفەری تورکی بەرەو ئەندام بوون لە یەکێتی ئەوروپادا کەوتبووە ڕێ، پەیوەندی تورکیا لەگەڵ وڵاتانی ئەوروپا لەباشترین دۆخیدا بوو.
لەم سەرووبەندەدا Abbé Sieyés ڕۆژی17.6.1789 کە خۆی قەشە بوو، وەک نوێنەری دەستەی سێیەم وتارێک پێشکەش دەکات: بەناوی دەستەی سێیەم کێیە؟.
„ ئێمە بە 3 ڕۆژ زەمین و ئاسمانی سەدەھایەکمان بڕی”.
«ئوستاز ھەرگیز درۆی نەکردووە و قسەی ڕاستیشی نییە»… کامیل ژیر
فەرەنسا ، دەوڵەتێکی زلھێزی جیھانییە و مێژووی کۆلۆنیالیشی لە جیھان دا بە تایبەت لە ئاسیا و ڕۆژھەڵاتی ناوین و ئەفەریقادا ھەس…دیارە ستەم و ستەمکاری زۆری کردووە….
“شۆڕشی ئەمەریکا سەرەتایەک بوو، هێشتا تەواو نەبووە”. W.Wilson
“شۆڕشی ئەمەریکا سەرەتایەک بوو،هێشتا تەواو نەبووە”. W.Wilson
لە میدیای کوردی و عەرەبی و ئەڵمانی دا « کوردستانی نوێ ،خەبات، شرق الاوسط، دێر تاگە شپیگل و دێر شپیگل» دا چەند بابەتێکی جۆراوجۆرم لەسەر ئەم بابەتە خوێندەوە…
یەکەم: «حەسەن زیرەک»ئیمپراتۆری ھونەری گۆرانی کوردی…
ئیمڕۆ 26.6.2021یادی تێپەڕبوونی 49 ساڵە بەسەر مەرگی ئیمپراتۆری گۆرانی کوردی مامۆستا « حەسەن زیرەک» دا…
ئەگەرچی ئەڵمان لەمێژوودا بەھێزێکی کۆلۆنیالیستی دیاری وەک ئینگلیز و فەرەنسی و ئیسپانی و پورتوگالی و ھۆڵەندی نەناسراوە، لێ لەگەڵ ئەوەشدا لەو مێژووە ڕەش و قێزەونەی کۆلۆنیالیزم لە مێژووی مرۆڤایەتیدا تۆماری کردووە پریشێکی بەردەکەوێ…
لە کوردەواری خۆماندا دەڵێن: «مرۆڤ کە کەوتە تەنگانە، خزمی دوور و قەرزی کۆنی بیر دەکەوێتەوە».
ئەزموون و وانەیەک، بۆ لێوە فێربوون
” ئەوەی باوەڕی بە دەوڵەتی کوردی نەبێ، یان گێلە یان داگیرکەرە”..ئازاد مستەفا
” دەوڵەت گرنگترین دەزگایە،کە مرۆڤایەتی لە مێژووی خۆیدا دایهێناوە.” Karl W.Deutsch
گەڕانەوە بۆ ئەم مێژووە کۆنە، لەو ڕوانگەوە نییە، بمانەوێ بە قسە خۆ بکەینە پاڵەوانی ڕۆژانێکی بەسەرمان بردووە و تێیدا تێکۆشاوین. ئاخر هەرچیمان بۆ دۆزی نەتەوەکەمان کرد بێت،
دەستکەوتی نەتەوەیی، کێش و قەبارەی ھەر چەند بێت!، لەسەر دەستی کێدا بەدەست بێت! ، بۆ کەسانی نەتەوەیی، دواجار ھەر دەبێتە لاپەڕەیەکی گەشی مێژووی نەتەوەکەمان و جێی شانازیی.
ئێمە ھەمیشە دەوڵەتە داگیرکەرەکانمان بە گەرای ئیمپریالیزم زانیوە و بێ پاڵپشتی ھێز و بەرژەوەندی کۆلۆنیالیزمی جیھانی نە ئەو دەوڵەتانە دروست دەبوون و نە کوردستان داگیر دەکراو و دابەش دەکرا…
ڕۆژنامەی دێر تاگە شپیگلی ئیمڕۆ، بە وتارێکی دوورودرێژ لەلایەن Susanne Güsten، باسێکی دیوی ناوەوەی دەسەڵات لە تورکیا دەکات…
ماتزینی، بۆ ئارامکردنەوەی ڕۆحی و پشوودان بە جەستەی شەکەتی، شەوانە پەنا بۆ Gitarre ەکەی دەبات و بەدەست و پەنجەی ڕەنگینی چەند ئاوازێکی دڵفڕێن دەژەنێ و وردە گۆڕانیشی لەتەکدا دەچڕێ. بەم جۆرە خەمەکانی بە بادا دەدات.
ھەواڵ و دەنگوباسی خەون و ئاواتی بەدەستھێنانی ئازادی و سەربەخۆیی کاتالۆنیا، لە دنیادا بە کۆتایی نایەت.
{نیشتمان بەر لە هەر شت هوشیارییە بە نیشتمان، نەک ئەو خاکەی پێی پێدا دەنێن و ئەو سنوورەی سروشت خوڵقاندوویەتی لەنێوان خاکەکەتان و خاکی ئەوانی تردا،
بسمارک ھەر ئەو کاریزمایە نەبوو، کە ڤیلھێلمی پاشای پرووسیا دەیووت: «زۆر زەحمەتە پاشایەتی بکەیت لە ژێر دەسەڵاتی ڕاوێژکاریی بسمارک دا»…
ئەزموون و وانەیەک، بۆ لێوە فێربوون..
ئەو ئیتالیایەی ئێستا لەسەر نەخشەی جیھان دەیبینن، مێژووەکەی بریتییە لە:
«سەرۆک : بە توندی پەلاماری ئەوروپا و ئەڵمانیا دەدات بە شێوەیەکی وا توند کە پێشتر شتی وا نەبووە. بەم ورووژاندنە چ مەبەستێکی ھەیە و دەیەوێ تورکیا بەرەو کوێ ببات»….
ئەردوگان
ئەو سەردەمەی ئەڵمانەکان ، بەھۆی پارچە پارچەیی و فرە میرنشینی و بوونی ھەرێمی سیاسی جیاواز جیاوازەوە، لەدۆخێکی خراپدا بوون لەچاو ئینگلیز و فەرەنسیدا دواکەوتوو بوون لە بوونە دەوڵەت.
ڕەنگە دوای ڕووداوەکانی11ی ئەیلوولی 2001 لە ئەمەریکا بتوانین ئەوە بڵێین ، کە ھاوسەنگی لە سیاسی جیھاندا نەماو و ڕووداوەکان بە ئاڕاستەیەکی تری، زیاتر ڕووە و شەڕ و ناسەقامگیری و نائارامیدا ئاڕاستەیان گرت.
بەشی ٣ ـ ٣ دوابەش
شوکور مستەفا ١٩٢٤ ـ٢٠٠٣
عەتا قەرەداخی بە ھەندێ لە بەرهەم و نووسینەکانی ڕەوانشاد شوکور مستەفامان دەناسێنێ و
مەسعوود محەمەد ١٩١٩|٢٠٠٢
بە ئاماژەدان بە بەرهەمەکانی مەسعوود محەمەد و پۆلێنکردنی گوتارەکەی بۆ گوتاری فەلسەفی فیکری و کۆمەڵناسی
پێشتر خوێندنەوەم بۆ هەردوو بەرگی ١ـ٢ ی کتێبی گوتاری ناسیۆنالیزمی کوردی کاک عەتا قەرەداخی کردووە و بە دوور و درێژی لەسەرم نووسیوون. لێرەدا نامەوێ جارێکی تر بگەڕێمە سەر نووسەر و ئەو میتۆدانەی کاری پێ دەکات.
خوێنەری خۆشەویست و مێژوونووسان و لێکۆڵەران، ئەمە لاپەڕەیەکی زۆر زۆر گەش و زیندووی جێی بایەخ و ھەڵوێستێکی گرنگی
لە دیدی بەرپرسیارێتییەکی گەورە و ھەستێکی قوڵی کوردایەتییەوە، نیگەرانین بەو گرژی و ناکۆکی و ھەوڵ و پاساوھێنانەوانە بۆ زیاتر لاوازکردن و کەرتکردنی باشووری کوردستان…
سکرتێری یەکێتی دوای نائومێد بوونی لە ھەڵوێستی پاسۆک، داوای لە یەکێتی کرد بوو بەھێزەوە بێنە سەر پاسۆک و ئەو خوێندکارانە ئازاد بکەن.
لە مێژووی بزاڤی ڕزگارخوازی کورددا، زۆر داستان و قارەمانێتی و ڕووداوی گەورە تۆمار کراون. گەلێ ھەڵوێست و مەردایەتیش بە زیندوویی نوسراونەتەوە و بوونەتە لاپەڕەیەکی گەشی مێژوومان..
” پێی ناوێ مێژوو بگۆڕین،ئەگەر هیچمان لەدەست دێت، با ئێستا و دوا ڕۆژ بەرەو چاکتر بگۆڕین”. مەسعوود محەمەد
ئێمە ئیمڕۆ لە بەردەم شکۆی یادی مەرگی بیرمەندێکی کورداین… کە زیاتر لە نیو سەدە بە تاقی تەنیا، لە ھەلومەرجێکی ھێجگار ئاڵۆز و سەختی ڕۆژگاری ململانێ سەخت و ڕادیکالەکان دا .
گەشتیاری میللەتە پێشکەوتووەکان کاتێ دەچنە بینینی وڵاتان، سەرەتا دەکەونە شارەزابوون لە فەرھەنگ و کولتووری ئەو نەتەوە و وڵاتانە.
” دەوڵەت گرنگترین داهێنانە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا”…. کارل. ڤ. دۆیچ
لێرەدا من گەرەکم نییە لە ڕووی زانستییەوە، قسە لە ھونەری موزیک بکەم، چونکە ئەوە بوار و پسپۆڕی من نییە.
10.12.1948 ئەو ڕۆژەیە کە پاش کۆتایی جەنگی کاولکاری دووەم جەنگی جیھانی بانگەوازی بۆ کرا و دامەزرێندرا.
١- مامۆستا جەمال نەبەز و قەرزی کتێب..
پێموایە زۆربەی ھەرە زۆرمان چیرۆک و سەرگورشتەی جۆراوجۆرمان لەمەڕ کتێبەوە، لە زۆر ڕەھەندەوە بیستووە.
نازیزیم، جەنگ،دیوار، شەڕی سارد، هەڵاتن بەرەو ئازادی و داڕمانی دیوار، لە پانۆڕامایەکی کورت دا.
بۆ ئەمەریکا و ئەوروپا ھیچ شتێک نەماوە…..ئێستا ئەسەد، پۆتین و ئەردۆغان دەیکەن – بۆبەداخەوە بوون و نیگەرانی خەڵک، وێڕای ئاکامەکانیش بۆ ئەوروپا…
ھاوڕێ بەڕێز و ناسک و خۆشەویستەکەم چاکم لە بیرە، لەگەرمەی ئاڵۆزییەکاندا، وتت:
کاکە ھەڵۆ، من لە خەمی دڵۆپێ خوێنی پەپوولەکانی کوردستانیشدام.
لە ڕاستی و بابەتێتی دوور ناکەوینەوە، گەر بێت سەرەتا ئاماژە بەوە بکەین، عێراق دەوڵەتێکی دەستکردی زۆڵەکە و ئیمپریالیزمی ئینگلیزییە و لەسەردەمی کۆلۆنیالیزم دا،
ته‌مه‌نی تاک و هاوولاتی میلله‌تانی خوداپێداو و سه‌رفراز نه‌خش بووه ، به بیره‌وه‌ری جۆراو و جۆری سه‌رده‌می منداڵی و رۆژانی قوتابخانه و ساته‌وه‌خته‌کانی زانستگه و گه‌شته بێشوماره‌کانی وڵاتانی دنیا و سه‌ردانی مۆزه‌خانه و گه‌له‌رییه به‌ناوبانگه‌کان و… هتد .
کاتێک گرنگی و بەها و پیرۆزی نەتەوە و نیشتمان و زمان و فەرهەنگ و دابوو نەریت و شتگەلێکی تر، لە ناسنامەیەکدا کۆدەبێتەوە و بەڕوونی بەرجەستە دەبێت،
٢ـ١، یەکێتی ئەوروپا لە بوارەکانی ئابووری سیاسی و کولتووریی دا سوودی بە وڵاتانی ئەوروپا گەیاندووە. دیارە بە بەهێزەکان زۆر زیاتر هاولاتی ئەوروپایی دوو ناسنامەی هەیە،هی وڵاتەکەیی و هی ئەوروپاییش.
پرسی ناسنامە، لە جیهانی ئیمڕۆش دا و لەم ژینگە بارگاوییە بە گلۆبالیزەیشن ، پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا و داهێنانی ڕۆبۆتی زیرەک، هەڵگرتنی سنوور، کۆسپی لێک نزیک بوونەوە و تێکەڵاوی یەکجارەکی گەلان،
لە مێژووی ئەوروپادا، سەدەی 19، بە قۆناخی ئاشتی دادەنرێت. سەردەمی نێوان کۆنگرەی ڤییەنا و جەنگی جیهانی یەکەم، لەگەڵ ئەوەشدا مەرجداربوون.
بەدوای ساخبوونەوەی Brexitی بەریتانیای مەزن لەEU، جارێکی تر پرسی سەربەخۆیی لە ڕێگای ئەنجامدانی ڕیفەڕاندۆمەوە لە سکۆتلەندە ھاتەوە بەر باس.
کتێبی: پارتی سۆسیالیستی کورد ـ پاسۆک (١٩٧٥ ـ ١٩٩١) … لێکۆڵینەوەیەکی مێژوویی سیاسییە.
٣٠/٧/٢٠١٨ من مرۆڤم هێندە لا پیرۆز و باڵایە،ڕەزامەندم بەهەر سزایەک”جگە لە کوشتن” بۆ تاوان و گوناهەکانی ،کەبەرامبەر هاومرۆڤ و زیندەوەر و سروشت دەیکات!.
بەشی( ٢ـ ٣) ، ١٨/١١/٢٠١٧
ـ پشێویی و زەبروزەنگی نایاسایی و ناشارستانی هەر کەس بیکات، بە ئاگا و بێ ئاگا، ئاکامەکەی دەڕژێتە خزمەتی ئەستێڵکی داگیرکەرانی کوردستانەوە.
بەندە، پرۆسە و شێواز و بڕیاری ریفەراندۆم بۆ ئەو هەڵکەوتە تاڵەی کوردی تێخزێندراوە و هەلومەرجی جیهانی سازی داوە، بە یەکێ لە میتۆدە دروستەکانی خەباتی گەیشتنە ئامانجە ڕەواکانمان لەم قۆناغەدا دەزانم.
ڕێکخراوی شەفافییەتی جیھانی:لە سەرتاسەری جیھان دا قەیرانی دیموکراسی” دەبینێت.
{ ئازادی ئەمڕۆمان هیج نییە،جگە لە ئازادی تێکۆشان لە پێناوی ئازدی دا} ج. پ. سارتەر
چەند پەیڤێکی پێویست: ئەم چاوپێکەوتنە، بۆیەکەمجار بەر لە زیاتر لە ٢٠ ساڵ پێش ئێستا لە گۆڤاری خوێندکاری کورد دا بڵاوکراوەتەوە. گۆڤاری ناوبراو، بەهۆی کەم دەرامەتییەوە بە تیراژێکی کەم دەردەچوو و بڵاودەکرایەوە.
هونەر، لەم ژیانە جەنجاڵ و پڕ لە گێژاوەدا لای مرۆڤی شەکەت و ماندوو، یان حەساوە و خۆشبەخت ، خاوەنی ژمارەیەکی زۆر هۆگر و لایەنگرە.
بەسەرکردنەوەی وێستگەی ژیان و گەشتی من لە پانتاییەی برایەتی و هاوبیرێتیم لەتەک کاک حەکیم کاکەوەیس دا بەدڵنیاییەوە سەختە، هەرگیز بە چەند وتەیەک کۆتایی پێ نایەت.
چەند پەیڤێکی پێویست: ئەم چاوپێکەوتنە، بۆیەکەمجار بەر لە زیاتر لە ٢٠ ساڵ پێش ئێستا لە گۆڤاری خوێندکاری کورد دا بڵاوکراوەتەوە. گۆڤاری ناوبراو، بەهۆی کەم دەرامەتییەوە بە تیراژێکی کەم دەردەچوو و بڵاودەکرایەوە.
١٩٤٦ـ– ٢٠١٨ بۆ چلەی فەرهاد عەبدولحەمید ـ پاڵەوان
ئەگەر ژیان شانۆیەکی سادە و ڕووتیش بێت، پەردەی مردن تێیدا، ناخۆشترین و تاریکترین بوون و مانایەتی .
هەرچەندە ناتوانین لە هیچ ڕوویەکەوە بە ئەمەریکییەکان، بڵێن نەتەوە ئەمەریکا، لەگەڵ ئەوەشدا، ئەوان پلەهەنووکەدا گەورەترین زلهێزی جیهان و خاوەنی بەهێزترین دەوڵەتن،
مردن، دوا قۆناغە،کە کۆتاییەکی تاڵ و دڵتەزێن و یەکجاری بە ژیانی مرۆڤ دێنێت. لەم یاسایەدا هیچ کەس هەڵنابوێرێت و هەموو لێرەدا یەکسانین.
جەنگ و ڕووبەڕووبوونەوە لە رۆژهەڵاتی ناوین دا. دەتوانێت خراپتریش لە هەنووکەدا ئاو ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێ لە زۆر بێت.
سەرنجێکی کورت: ئەم بابەتە ئەمڕۆ لە گۆڤاری دێر شپیگلی ئەڵامانیدا بڵاوکراوەتەوە. بەگرنگم زانی پوختەکەی پێشکەش بە خوێنەری کورد بکەم، تاوەکو سەرنجێک لەو گۆڕانە بنجی و خێرا و ڕادیکالەی گەشەسەندنی تەکنەلۆژیا و
بە هەڵکردنی شنەیەکی کزی بای پێرسترۆیکا و گلاسنۆست، یەکێتی سۆڤیەت لە ساڵی ١٩٨٩ بەدواوە، لەبەر یەک هەڵوەشایەوە.
رۆژانە لە ئەمستەردام Prinsengracht 263-267 لە بەرلین Anne Frank Zentrum Rosenthalerstrasse 39 و Haus der Jugend Anne Frank Mecklenburgische Strasse 15 و
