رژێمەكەی ئەسەد لە لێواری هەرەسدا، مەریوان عومەر

“سوپا و هێزە ئەمنیەكانی سوریا وڵاتەكەیان كردۆتە زیندانێكی گەورە”

دوای دوو رۆژ گەمارۆدان، سوپای سوریا هەڵیكوتایە سەر شاری (ئەلرستن)، هەروەك هێزە ئەمنیەكانیش پەلاماری گەڕەكی (بەیازە)ی شاری (حەمص)یان دا. بە گەواهی خەڵك و چالاكوانان، هێزەكانی ئەمنی و سەربازییەكان چەكی رەشاش و تانكیان بەكارهێناوە، بە مەبەستی راوەدونانی سەربازانەی لەسوپای سوری جیاببوونەوە. بەهۆی ئەم هەڵمەتانەوە خەڵكێكی زۆر كوژران و دەسگیركران.

سەرەڕای رەخنەی توندی بەردەوامی وڵاتانی رۆژئاوا، هەردوو وەزیری دەرەوەی سعودیە و روسیا سەركۆنەی كردە سەربازییەكانی ئەم دواییەی سوریایان كرد. (سعود فەیسەڵ) داوای هەرچی زووە راگرتنی ئەم خوێنڕێژیەی كرد. (سێرگی لاڤرۆڤ)یش سەرەڕای ئەوەی روسیا وەك وڵاتێكی زلهێز هەمیشە پشتیوانی لەرژێمی سوریا كردوە، بەڵام وەزیری دەرەوەی روسیا رەخنەی لەرژێمی سوریا گرت، بەهۆی نەتوانینی جێبەجێكردنی چاكسازییە سیاسیەكان و رێگاگرتنی لەمیدیای جیهانی لە گواستنەوەی رووداوەكانی ئەو وڵاتە. بەڵام لەهەمان كاتیشدا هەڵوێستی وڵاتانی رۆژئاوای بەرامبەر بەسوریا بە “ستراتیجیەتێكی سادە كە جێگای دڵنیایی نیە” وەسف كرد و وتیشی “داواكردن لەئەسەد بۆ دەسبەرداربوونی دەسەڵات، كارێكی ئیستفزازیانەیە و دەرەنجامی نەخوازراوی لێدەكەوێتەوە”.

پەلاماری سوپا و هێزە ئەمنیە سوریەكان بۆ سەر شار و شارۆچكەكان، هاوشێوەی پەلاماری هەر هێزێكی بێگانەیە بۆ سەر شار و وڵاتێكی دوژمن. خەڵكی شاری (ئەلرستن) باس لەوە دەكەن، كە چۆن كۆپتەر و فڕۆكەكان بەئاسمانی شارەكەدا سوڕاونەتەوە و هێزە ئەمنیەكانیش بەهاوكاری تانك پەلاماری شارەكەیان داوە و لەهەموو ناوچەكەیەوە دەنگی تەقینەوە و بۆردومانكردن بیستراوە. پەلامارەكان هێندە بێ باكانە بوونە، دەیان كوژرا و برینداری لێكەوتۆتەوە. شارەكە كە دانیشتوانەكەی تەنیا 40 هەزار كەس دەبێت، دوای تۆپبارانكردنی خەستی لەلایەن كۆپتەر و تانكەكانی سوپاوە، دەیان زرێپۆش خۆیانكردوە بەنێو شارەكەدا.

لەچەند ماڵپەڕێكی ئینتەرنێتدا وێنەی چەند سەربازێكی جیابووەوە لەسوپای سوریا پێشاندراوە، كە لەنێو شاری (ئەلرستن)دا هوتاف دەكێشن “رستن دەبێتە گۆڕستانی سوپای سوریا”. ئەم سەربازانە كە فەرمانی تەقەكردن لە هاوڵاتیانیان رەتكردۆتەوە، كەتیبەیەكی سەربازییان بەناوی (خالیدی كوڕی وەلید) لە ئەلرستن پێكهێناوە و كەسێك بەناوی (رائد عەبدولڕەحمان ئەلشێخ) سەركردایەتیان دەكات، كە چەند تانكێكیشی بەدەستەوەیە.

بەهۆی گەمارۆدانی بەردەوامی شار و شارۆچكەكانی ئەم وڵاتە لەلایەن هێزە سەربازییەكانەوە، هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی سوریا پێیان وایە “سوریا بۆتە زیندانێكی گەورە” و چارەسەریش تەنیا لە بەردەوامیدان بە شۆڕش دایە.

لە كاتێكیشدا بارودۆخی نێوخۆی سوریا رۆژ لەدوای رۆژ ئاڵۆزتر دەبێت، رژێمی سوریا خەریكی رەوانەكردنی شاندی فەرمی دایە بۆ چەندین وڵاتی جیاواز، لەپێناو درێژەدان بەماوەی مانەوەی لە دەسەڵاتدا.

نوسەر و كەسایەتی ئۆپۆزسیۆنی دیاری سوری (ئیبراهیم یوسف) سەبارەت بە بارودۆخی سوریا دەڵێت “زۆر ئاماژەی روون و ئاشكرا هەن، كە ئەم رژێمە لەلێواری هەرەس دایە، ئەمەش لە پەنابردنی زیاتری بۆ توندوتیژی و كوشت و كوشتار و هەڵمەتی بەرفرەوانی بێشەرمانەی دەسگیركردن دەردەكەوێت، بێ پابەند بوون بەهیچ بنەمایەكی یاسایی و ئەخلاقی. دێوەزمەكان دەستیان كراوەتەوە و خەریكی كوشتن و بڕین و دزی و گەندەڵی و پێشێلكارین”.

ئیبراهیم یوسف لەوەسفكردنی دۆخی ناهەمواری خەڵكی سوریادا زیاتر دەڵێت “لەسایەی هەڵمەتی ترسناكی دەسگیركردنی هێزە ئەمنیەكان، وڵات بۆتە زیندانێكی گەورە. ئایا كارەسات لەوە گەورەتر هەیە، كە لەهەر پارێزگایەكدا سەدان هەزار كەس دەسگیر بكرێن و راوەدو بنرێن؟! ئەم تاقمە چەتەیە لە ترۆپكی هستریا دان، بە راست و چەپدا تاوان دەكەن، بەوپەڕی هێز و بێشەرمی خۆیانەوە دەستیان بە كورسی دەسەڵاتەوە گرتەوە، بەو ئومێدەی تاوێك تەمەنی مانەویان درێژتر بێت”.

(هەیبەت ئەبو حەلەبجە) كەسایەتی كوردی ئۆپۆزسیۆنی سوری لەبارەی كردە تیرۆركاریەكانی دەسەڵاتی سوریا دەڵێ “شەش جۆرن، هەموویان بەپلانی داڕێژراو و بێ هیچ رەحم و بەزەییەك و بەوپەڕی توندوتیژییەوە ئەنجام دەدرێن. یەكەمیان: تیرۆركردنی راستەوخۆی چالاكوان یا كەسوكاریانە، دووەمیان تیرۆركردنی كوشتنی خەڵكی مەدەنیە تا تاوانەكەی بخەنە ئەستۆی گروپی بەناو چەتەگەری نەیاری دەسەڵات. سێهەم: تیرۆركردنی ئەو سەربازانەیە، كە سەرپێچی فەرمانی سەركردەكانیان دەكەن، بەكوشتنی خەڵكی مەدەنی. چوارەم: كوشتنی خەڵكانێكی دیاریكراوی سەر بە تایەفەی (عەلەویەكان) تا ئاڕاستەی شۆڕش بەرەو جەنگی تایەفی بگۆڕێت. پێنجەم: كوشتنی ئەو ئەفسەرە پایەبەرزانەی گومانیان لێ دەكرێت جیاببنەوە، یا كودەتا ئەنجام بدەن. شەشەم: كوشتنی ئەو كەسایەتیانەی گرنگی لەنێو كۆمەڵگای سوریدا دیارن و لەبەڵێنی بێ ئەنجامی دەسەڵاتی سوریا و كوشتن و بڕین و دەسگیركردن و تاوانەكانی بێزار بوونە و رەنگە كاریگەریان لەسەر خەڵكی سوریا هەبێت”.

لەبەرامبەر بەرزكردنەوەی ئاستی توندوتیژیەكان لەلایەن رژێمی سوریاوە، حكومەتی ئەمریكا سوریای بەهاندانی خەڵك بۆ چەكهەڵگرتن و بەرگریكردن تۆمەتبار كرد، راشیگەیاند، كە بەدووری نازانێت هێزە ئۆپۆزسیۆنە سوریەكانیش پەنا ببەنە بەر توندوتیژی، بۆ رووبەڕووبوونەوەی رژێمەكەی بەشار ئەسەد. (مارك تۆنەر) وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاند “بەهۆی بەرزبوونەوەی ئاستی توندوتیژیەكان لەچەند مانگی كۆتاییدا، شتێكی سەرسوڕهێنەر نیە، گەر بینیمان ئۆپۆزسیۆنی سوریاش بۆ بەرگریكردن لەخۆیان پەنا ببەنە بەر توندوتیژی.

لەلایەكی ترەوە وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا گشتاندنێكی دەركردوە و تێیدا رێگا بەرێكخراوە ناحكومیە ئەمریكیەكان و هەندێ دامەزراوەی دارایی دەدات، كە هاوكاری مرۆیی و خزمەتگوزاری و پڕۆژەی قازانجنەویستانە پێشكەش بە خەڵكی سوریا بكەن، بۆ پاڵپشتیكردنی دیموكراتیەت لە سوریادا. ئەمەش دەریدەخات، كە ئەمریكا لە ئێستادا لەبیری قۆناغی دوای رژێمی (بەشار ئەسەد) دایە، بۆ خۆپاراستن لە دووبارەبوونەوەی هەمان ئەزموونی عێراق لە سوریادا.

سڤیل: مەریوان عومەر