"an independent online kurdish website

ترجمە از انگلیسی؛ جمیل احمدی، نویسندە؛ امبرین زمان، منبع؛ آل-منیتور

“چە زمانی مسعود بارزانی استعفا می دهد؟” این پرسش یحیا بوستان، روزنامه نگار طرفدار دولت در روزنامه انگلیسی صباح، نشان می دهد که ترکیه فشار علیه رییس اقلیم کردستان عراق را در مورد رفراندوم استقلال کردها [کردستان] که در 25 سپتامبر علیرغم اعتراضات ترکیه، بغداد، ایران و ایالات متحده، برگزار شد، افزایش دادە است.

بوستان امروز در ستون خود نوشت: “در یک تماس تلفنی کە اخیرا میان نخست وزیران ترکیه و عراق برقرار شدە است، رهبران موافقت کرده اند که صادرات نفت اقلیم کردستان را متوقف کردە و حکومت بغداد خسارتهای واردە بر ترکیه را جبران کند. گام های مشابهی نیز با ایران برداشتە شده است. ” در بمب خبری دیگری بوستان ادعا کرد، مقامات ترکیه به ویژه می گویند لغو نتایج رفراندم کافی نخواهد بود. آنها معتقدند که عادی سازی روابط تا زمانی که مسعود بارزانی از جانب سیاستمدار دیگری جایگزین شود، نمی تواند رخ دهد.”

بوستان، که برادرش مهمت، تا همین اواخر رهبری صندوق دارایی های مستقل تركیه  را عهدەدار بود، بعنوان کسی شناخته شده است كه به حلقه درونی اردوغان متصل است، بویژه در رابطه با داماد اردوغان، وزیر انرژی، برات آلبایراك است. بنابراین ادعاهای او احتمالا بازتاب تفکر اردوغان است. اگر چنین باشد، بارزانی ممکن است با یک چالش بسیار بزرگتر نسبت به پیشبینی ها مواجه شود، زیرا ترکیه دارای تأثیر مستقیم بیشتری از دیگران بر کردستان عراق است.

حدود ٥٥٠٠٠٠ بشکه نفت خام در روز، منبع اصلی درآمد سرانه [جنوب کردستان]است کە از طریق یک خط لوله که به پایانه های صادراتی در بندر مدیترانەایی جیحان ترکیه متصل است، صادر می شود. مرز عبوری هابور تنها خروجی کردستان به دنیای غرب است. هابور برای حمل انواع مواد و کالاهایی استفاده می شود که به حفظ اقتصاد شکننده کردستان عراق کمک می کند. از این گذشتە پراکندە شدن بیش از٢٠٠٠ سرباز ترکیه در سراسر مناطق شمالی کردستان عراق می تواند مسائل را پیچیدەتر کند.

با این وجود، خط لوله و گذرگاه مرزی هابور همچنان باز هستند. علی رغم تهدیدات ترکیه، تصور اینکه عراق چگونه می تواند درآمد حاصل از فروش نفت کردستان عراق را در دست بگیرد و یا اینکه چگونە ترکیه از آن بهره مند شود، دشوار بە نظر می رسد. همانطور که بن ون هولن، سردبیر گزارش نفت عراق، در یک سری از توییتهایش انتشار داد؛ با این ادعا کە ترکیه قرارداد موجود خط لوله عراق-ترکیه و حاکمیت دولت عراق را نقض کرده است، عراق از ترکیه شکایت کرد. این پروندە داوری بین المللی بە سال ٢٠١٤ میلادی بر می گردد، زمانی که ترکیه به کردها اجازه داد تا نفت خود را بە صورت مستقل از بغداد و از طریق یک خط لوله جدید [کردستان-ترکیە] به فروش برسانند. ون هولن نوشت: “مشکل است بدانیم که ترکیه این توانایی را دارد کە بدون تضعیف موقعیت قانونی خود در داوری بین اللملی کنترل صادرات جیحان را به سازمان بازرسی نفت عراق واگذار کند.”

بدین دلیل فشار از طریق مرزها ممکن است یک استراتژی با ریسک پایینتر باشد، زیرا بە  ترکیه اجازه می دهد تا همزمان با تجارت با KRG مجددا حاکمیت بغداد را نیز تحمیل کند. با توجه به ا‌ظهارات یک مقام ارشد دولتي بە آل-مونیتور، واشنگتن در حالتی کە  طرح انتقال گمرکات در مرزهاي ترکيه و ايران از کردستان عراق بە دولت عراق بە صورتي مسالمت آميز صورت گیرد، مخالفت نخواهد کرد.

یک گروە کوچک از نیروهای عراقی در امتداد هر دو مرز مستقر شده و در دعوت ایران و ترکیه بە سر می برند. کردهای عراق تهدید کردە اند که با هر تجاوزی از طرف نیروهای عراقی برخورد شدیدی خواهند کرد.

 یک بارزانی جسور که پیشمەرگە هایش مدافع استان کرکوک غنی از نفت است، حاضر به عقب نشینی از نتایج رفراندوم نیست. ارتش عراق  برنامەایی برای ورود بە جنگ با پیشمەرگەهای کرد ندارد و احتمالا مقامات گمرکی عراق از خاک ترکیه و ایران خارج خواهند شد.

در همین رابطە، رووداو، یک از رسانەهای برجستە کردی در عراق، روز چهارشنبە گزارش داد کە ایران مرزهایش با حکومت اقلیلم کوردستان را مسدود کردە است.

در این میان تهدید بزرگتر علیە کردهای عراق، شبه نظامیان شیعه ای وفادار به تهران هستند. آنها می گویند کە به ویژه در کرکوک نبرد سخت و بی رحمانه در انتظار پیشمەرگەها خواهد بود. از سویی دیگر اگر شبه نظامیان شیعه مغلوب شوند، به طرز عجیب و غریبی در دستان بارزانی بازی خواهند خورد. قبل از هر چیز، توجه های ضد ایرانی در کاخ سفید را جلب می کند، که می تواند این نتیجه را القاء کند که کردهای عراق نسبت به ایران بهتر از حیدر العبادی نخست وزیر عمل خواهند کرد. در این صورت اعتراض خود نسبت به رفراندوم را پس می گیرند.

این امر همچنین می تواند افکار عمومی غرب را بە سوی کردها[…] متوجە کند.

کردهای عراقی اغلب سنی در آنکارا به عنوان یک خاکریز علیه شیوع شیعیان دیده می شوند. تا زمان قبل از رفراندوم [استقلال کردستان]، اردوغان بارزانی را در میان متحدان بزرگش بر می شمرد، او را بە نوعی تقویت می کرد و بە مانند یک رئیس دولت از او دعوت بعمل می آورد. اما اردوغان گفتە است کە بارزانی با پیشبرد رفراندوم شخصا بە او توهین کردە است.

هر کسی که با رئیس جمهور نا منعطف ترکیە آشنا باشد، می داند که او به کسانی که در دوران سختی با او می ایستند، به شدت وفادار است. با این حال، او به همان اندازە نسبت بە کسانی کە احساس می کند او را تحقیر کردە اند، کینەجو است.

این حرکت بارزانی باعث ایجاد هیستری ناسیونالیستی در ترکیه شد، به ویژه که رای گیری همەپرسی در کرکوک برگزار شد که در آن اقلیت قابل توجهی از قوم ترکمن در آنجا ساکن هستند. از سال ٢٠١٥ میلادی بە بعد، اردوغان به شدت متکی به حمایت آرای ملی گرایان است. اردوغان در رویارویی با مخالفانش در انتخابات شهرداری، پارلمانی و ریاست جمهوری که قرار است در سال ٢٠١٩ برگزار شود، تهدیدات بارزانی علیەاش افزایش خواهد یافت.

به این ترتیب از اینکە اردوغان اقدامات بارزانی را “خیانت” نامید، نباید تعجب کرد.

دیدگاە ترکیه در مورد استقلال کردهای عراق فراتر از آرمان های شخصی اردوغان است. تا همین اواخر، به طور گسترده ای فرض بر این بود که ترکیه با خوشحالی می تواند با یک کردستان مستقل همسو شود. یک منطقە کردی مهار شدە به عنوان یک بافر در برابر بی ثباتی عراق در حال فروپاشی، مهار کنندە مبارزات حزب کارگران کردستان (PKK) و تامین انرژی ارزان، به ویژه گاز طبیعی، عمل خواهد کرد. هنگامی که درباره استقلال کردها از او سوال شد، اردوغان آن را “مسئلە داخلی عراق” نامید و گفت: “این به ما ارتباط ندارد.”

اما این محاسبات زمانی تغییر کرد که کردهای سوری، کە روابط نزدیکی با پ.ک.ک دارند، بخشهای گستردەای از مناطق مرزی با ترکیە را بە تصرف خود در آوردند. ایالات متحده شروع به آموزش و مسلح کردن کردها و متحدان عرب آنها کرد تا دولت اسلامی را از سوریه بیرون برانندد. از اواخر سال  ٢٠١٤ تا کنون، این کمک ها بە سه برابر افزایش یافتە است. هنگامی که مقامات ترکیه به نقشه نگاه می کنند، آنها خطوط یک کردستان مستقل را می بینند که از مرز ایران تا دریای مدیترانه عبور می کنند.

در واقع، افزایش فشار ترکیه بر بارزانی، این احتمال را بیشتر می کند که او رقابت های قدیمی [با پ ک ک] را بە کناری بگذارد و با کردها در سوریه متحد شود. اخیرا پ.ک.ک اعلام کرده است که آماده دفاع از کردهای عراق در برابر حملات است.

در واقع آنچه که به عنوان یک رفراندوم غیر الزام آور در مورد استقلال آغاز شد، می تواند به چیزی بیشتر از آنچه بارزانی و یا منتقدین  وی می پندارند ، بدل شود.

نویتـرین هەواڵ و بابەت


فارسی