برنامه صفحه آخر صدای امریکا؛ ریشه‌ها و چشم انداز اعتراض‌های اخیر در ایران

برنامه جمعه ۱۵ دی صفحه آخر به بررسی ریشه‌های اعتراضات اخیر و چشم انداز آینده آن اختصاص داشت.

در این برنامه ابتدا به ریشه‌های بروز نارضایتی در جمهوری اسلامی و رفتار انقلابیون در سال ۱۳۵۷ که به بروز نارضایتی در جامعه منجر شد، پرداخته شد.

آیت الله خمینی، رهبر انقلاب اسلامی در سال ۵۷ به خبرنگاران خارجی حاضر در فرانسه اعلام کرده بود که انقلابیون در پی یک حکومت کاملا دموکراتیک هستند. او به کشورهای غربی نیز اعلام کرده بود که پس از شاه با کشورهای غربی رابطه خوبی خواهد داشت، در حالیکه کمتر از ۹ ماه بعد از انقلاب، دانشجویان سفارت آمریکا را اشغال کردند و آیت الله خمینی نیز ضمن حمایت از این حرکت، اعلام کرد که ایران به رابطه با آمریکا نیازی ندارد.

اندکی پس از انقلاب نیز همه وعده‌های آیت الله خمینی از آزادی‌های سیاسی و حکومت دموکراتیک گرفته تا نبود حجاب اجباری و وعده های اقتصادی، فراموش شد و طیفی از انقلابیون نزدیک به آیت الله خمینی با حمایت او به سرکوب معترضان و مخالفان پرداخت.

در این برنامه اشاره شد که سرکوب معترضان از نخستین سالهای پس از انقلاب آغاز شد و تا سالهای اخیر ادامه یافت تا نارضایتی در میان مردم روز به روز افزایش یافت و مشکلات کشور در نبود آزادی بیان ادامه یافت تا اینکه به تجمع‌های اخیر ختم شد.

در این بخش از برنامه همچنین به مواضع حسن روحانی در اوایل انقلاب اشاره شد که خواستار سرکوب و اعدام مخالفان و قطع حقوق بازنشستگان ارتش شده بود.

چشم انداز آینده

در بخش دوم برنامه با فعالان مدنی و سیاسی در ایران درباره چشم انداز اعتراضات مردمی گفت و گو شد.

در این بخش، هاشم خواستار، نماینده کانون صنفی معلمان ایران در مشهد، گفت که چشم انداز این جنبش را روشن می‌بیند چرا که یک قیام ملی است که از طبقات ضعیف و زیرین جامعه آغاز شده است. این طبقه فهمیده است که حکومت چهل سال است که آنها را در فقر و فلاکت نگه داشته است.

دکتر محمد ملکی، نخستین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب نیز گفت که برخلاف اعتراضات سال ۸۸، آنچه در تجمع‌های اخیر رخ داد این بود که به اعتقاد او معترضان از همه اقشار بودند و چنین اعتراض‌های گسترده‌ای سرنوشت همه دیکتاتورهاست.

او گفت که حکومت در مقابل چنین اعتراضاتی باید تسلیم شده و به حرف معترضان گوش کند اما حاکمان کنونی نشان داده اند که اینگونه نیستند، بدین ترتیب اعتراض‌ها در آینده نیز از سر گرفته خواهد شد.

دکتر قاسم شعله سعدی، حقوقدان و نماینده پیشین مجلس نیز گفت که جنبش اعتراضی اخیر بر خلاف سال ۸۸ از حاشیه آغاز شد و به متن رسید. در این جنبش از آغاز رادیکال بود و همه اقشار در آن مشارکت داشتند. به اعتقاد او نیز سرکوب حکومت مساله را حل نمی‌کند و اعتراض‌ها با شکل دیگری باز می‌گردد.

محمد نجفی، وکیل دادگستری در اراک نیز گفت که مردم از تحقق وعده اصلاح‌طلبان نیز ناامید شدند و این موضوع پازل ناامیدی از حکومت را کامل کرد. به گفته او معترضان پیام خود را با این شعار که «اصلاح طلب، اصولگرا، دیگه تموم ماجرا» اعلام کردند.

محمد نوریزاد، فعال مدنی، نیز این اعتراضات را جریانی خودجوش دانست که به علت حمایت نشدن از سوی جریان‌های سیاسی ادامه پیدا نکرد. به گفته او این اعتراضات پیام خود را به رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهان سپاه رساند و آن این بود که مردم از آخوندها و پاسدارها منتفر هستند.

در ادامه گفت و گوها، دکتر ناصر زرافشان، وکیل دادگستری، ناآرامی‌های اخیر را یکی از بخش‌های مورد نیاز برای به نتیجه رسیدن تلاش برای تغییر دانست. او گفت که تحولات اجتماعی تنها با ناآرامی‌های بدون برنامه و سازمان به جایی نمی رسد اما چیزی مسلم است آن است که نارضایتی و خشم مردم در خیابان‌ها ابراز شد.

او گفت سالهاست می شنویم کارگران برخی کارخانه ها برای ۹ ماه تا یک سال حقوق نگرفته اند، برخی اخراج شده‌اند، سپرده گذاران موسسات مالی هر روز جلوی ادارات دولتی تجمع می‌کنند و به نتیجه نمی‌رسند، دزدی ها دیگر چنان اوج گرفته که حتی مسئولان هم منکر نیستند. او در ادامه نتیجه گرفت که با این شرایط بستر این اعتراض‌ها وجود دارد و احتمال بازگشت آن هست.

نسخه کامل برنامه ویژه صفحه آخر درباره اعتراض های گسترده ایران را اینجا ببینید: