"an independent online kurdish website

لوقمان خورشید مێهفەر، لە دایكبووی 1964خەڵكی گوندی مەلا عیسا ناوچەی دەشتەبیلی شاری شنۆیە، ساڵی 1979 هاتووتە ڕێزی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، لە‌و كاتەوە بەردەوام و بێ پچڕان لە شۆڕش دابووە.


بەرپرسایەتی جۆراوجۆری لەم حیزبەدا هەبووە، ساڵی 1989وە لەئاستی سەركردایەتی حزب دایە، ئیستا ئەندامی هەیئەتی ‌ئێجرایی ناوەندی سیاسی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێرانە. خاوەن بڕوانامەی لیسانسە لە ماف و پارێزەری راوێژكارە، چەند كتێبیشی نووسیوە، چەند جاریش بریندار بووەو لەسەر لێواری مەرگ گەراوەتەوە.

لوقمان خورشید، ئەندامی سەركردایەتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، لە بارەی ئاڵۆزییەكان و دۆخی ئێستای ئێران و ئەمریكا و ئەگەرەكان و پێشبینییەكانی بۆ زاری كرمانجی دواو و لە سەرتای قسەكانیدا گووتی ” ئەگەر كۆماری ئیسلامی ئامادەی وتووێژ لەگەڵ ئامریكا نەبێ گەمارۆكان رۆژبەڕۆژ زیادتر دەكرێن و بێگومان ئەو گەمارۆیانە لە بوارە جیاجیاكاندا كاریگەری و شوێندانەریان دەبێ. و كۆماری ئیسلامی هەوڵی خۆڕاگری دەدا و چاوی هیوایی لە چین و روسییە و ئوروپایە، بەڵام بەو حاڵەش ناتوانێ تاسەر ئەم وەزعە دڕێژە بدا“.

ئەو ئەندام سەركردایەتییەی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئیران لە بارەی ئەوەی ئاخۆ لەناو ئێران جولانەوە لە دژی رژێمی ئێران دەست پێ دەكات یا نە گووتی ” جووڵانەوی گەلی كورد چ لە رابردوودا و چ هەنووكە بۆ گەیشتن بە مافە نەتەوایەتییەكانی بەردەوامە لەدژی ڕێژێمی حاكم ئەگەریش مەبەست جوولانەوەی سەرانسەرییە كە هەموو ئێران بگرێتەوە بەستراوەتەوە بە چۆنییەتی درێژە كێشانی ئەم دۆخە“.

لە بارەی ئامادەگی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بۆ هەر دۆخێكی جیاوازتر لە ئێستا، گووتی ” هەركام لەهێزەكانی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بەپێی وەزن و پێگەی خۆی توانای گۆڕانكارییان هەیە. هەوڵیشدەدرێ كە هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن لە چوارچێوەیەكی بەرینتردا لەشێوەی ئیتلاف یا بەرەیەكدا بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانیان یەكبگرن هەر چەند پێكهاتنی ئەم یەكگرتنەش كارێكی ئاسان نییە“.

ئێران فڕە پێكهاتەیە هەم لە رووی نەتەوەیی هەمیش لە رووی ئایینییەوە، زۆر لە ناوەندەكان رای جیاوازیان هەیە لەسەر گۆڕانكارییەكان كە ئاخۆ ئاسان دەبێت یا نە، لوقمان خورشیدی لەمبارەوە دەڵێت ” پێوەندی بەتوانای ژێری بیركردنەوەی ئۆپۆزسیۆنەوە هەیە، كە تەنیا پلانیان بۆ ڕووخانی ڕێژیم نەبێ ئەزموونی تاڵی رووخانی رێژیمی سەڵتەنەتی دووپات نەكرێتەوە، بەڵكوو بەرنامەی ئەوەیان دارشتبێ و لەسەر ئەوە ساغ بنەوە كە دوای نەمانی ئەم رێژێمە، یاسای بنەڕەتی یاسایەكی دیمۆكراتیك بێ و حكومەتێكی سیكۆلار و دیمۆكراتیك كە بڕوای بە بنەماكانی دیمۆكراسی هەبێ بێتە سەر حوكم لەو چوارچێوەیەدا ئاڵوگۆڕەكان‌ ئاسانتر و بێ گرفت دەبن و بەشێوەیەكی ئاسایی دەچنە پێش“.

لە هەموو شۆڕشەكان كورد دەوری كاریگەری بینیوە، دواتریش زیانمەندی یەكەم بووە، كورد لە رۆژهەڵات چی بكات كە لە ئەگەری هەر گۆڕانكارییەك دووبارە زیانمەندی یەكەم نەبێت، ئەو سەركردەیەی رۆژهەڵاتی كوردستان لەمبارەوە گووتی” معادلاتەكان گۆڕاون هەلومەرجی ئێستا چ لە ئاستی نێونەتەوەیی و چ لەئاستی ناوچەییدا لەگەڵ چەند دەهە پێش جیاوازە. نابێ بە چاوی نائومێدییەوە سەیری دۆخەكە بكەن. بەڵام جیا لەوە پێویستە گەلی كورد بەگشتی لە رابردوو دەرس وەرگرێ. خاڵە بەهێزەكان بكەنە سەر مەشقی تێكوشان بۆ بەدەست هێنانی دەسكەوتی زیاتر و هەوڵیش بدەن كە لە خاڵە لاوازەكانی شۆڕشەكانی رابردوو دوور كەونەوە“.

لوقمان خورشیدی لە بارەی ئامادەگی حزبە كوردییەكانی رۆژهەڵات بۆ دەست و پەنجە نەرم كردن لەگەڵ گۆڕانكارییەكان گووتی” حزبە كوردییەكان كارسازی خۆیان كردووە و دەیكەن هەوڵیشیان داوە كە لە ژێر چەتری ناوەندی هاوكاری حیزبە سیاسییەكانی كوردستاندا ئامادەگی زیاتریان هەبێ بۆ هەر چەشنە گۆڕانكارییەك كە بێتە ئاراوە“.

ئەو لە بارەی پێشبینی پێكدادانی سەربازی لە نێوان ئەمریكا و ئێران گووتی” ئامریكا زۆرتر پێی لەسەر گەمارۆكان دادەگرێ كەبەبێ شەڕ ئێران بەچۆكدابێنێ. ئەگەر لەو بوارەدا سەركەوتوو نەبێ یا رووداوێكی پێش بینی نەكراو رووبدا ئەگەری لێدان لە هێندێ شوێن و بنكە چاوەڕوان دەكرێ“.

لە عێراق و چەند وەڵاتی دیكە ئەمریكا پاڵپشتی هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی كردووە، بۆ هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێرانیش ئەم ئەندامەی سەركردایەتی حزبی دیموكرات، گووتی” ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی دەبێ پشت ئەستور بەهێزی خۆیان و كۆمەڵانی خەڵكی ئێران بن، دوور نییە ئامریكاش هەوڵێكی وابدا، بەڵام رادەی سەركەوتنەكەی قابیلی پێش بینی نییە“.

ئەمریكا تا ئێستا پلانێكی روونی لە بارەی داهاتووی ئێران ئاشكرا نەكردووە، پلانە گرنگەكانی ئەمریكا چی دەبێت؟ لوقمان لەمبارەوە دەڵێت” ئامریكا بەر لە هەموو شتێك قازانج و بەرژەوەندی خۆی دەوێ، بە بڕوای من پلانی یەكەمی ناچار كردنی ئێرانە بۆ قەبووڵكردنی ئەو مەرجانەی بۆی داناوە، ئەگەر هەموویان قەبوڵ نەكات پۆڵین بەندیان دەكات، ئەوانەی گرنگن بەلایەوە بەسەریدا دەسەپێنێ، ئیحتمالی زۆریش هەیە لە كۆتاییدا ئێران ناچار بێت قەبوڵی بكات. ئەوەش كۆماری ئیسلامی لە ئاستی ناوچەدا سنووردار دەكات، ئەمەیان هەنگاوی یەكەمە. ئەگەر ئێران ئەوەی قەبوڵ نەكات زیاتر دەخرێتە ژێر گوشار“.

لە هەندێك ناوەندی توێژینەوەی سیاسی و رۆشنبیری باس لە ئەگەری دابەش بوونی ئێران بۆ چەند هەرێم دەكرێت، لوقمان خورشیدی لەمبارەوە گووتی” ئەگەر مەبەست لە چوارچێوەی ئێران دایە بەڵێ درووستە، لەبەر ئەوەی ئێران شەش نەتەوە بە شوناسی جیاوازی تێدا دەژین كە هەموویان مافی خۆیانە هەرێمی تایبەت بەخۆیان هەبێ و هەركامیان خاوەن كەسایەتی حقوقی خۆیان بن“.

زیاتر گووتی ” كورد هیچ كێشەیەكی لەگەڵ نەتەوەكانی دیكەی ئێران نییە. كێشە ئێمە وگەلانی دیكەی ئێران لەگەڵ سیستم و یاسای بنەڕەتی ئێرانە، كە یاسایەكی نادیمۆكراتیك و پڕ لە ناتەباییە و بەو سیستەم و یاسایە پێشێلكردن و زەوتكردنی ماف و ئازادییەكانی گەلانی ئێران جیا لە نەتەوەی باڵا دەست هەموو یاسامەند كردووە“.

لە كۆتایشدا لە وەڵامی ئەو پرسیارەی كە ئاخۆ كام لە پێكهاتەكانی ئێران زیاتر دژایەتی نەتەوەی كورد دەكەن بۆ بەدی هێنانی مافەكانی؟ گووتی” وەڵامەكە روونە نەتەوەی باڵا دەست كە فارسە، لەبەر ئەوەی نەتەوەكانی دیكەش وەك ئێمە لەمافی نەتەوایەتی بێ بەرین و لەلایەن نەتەوەی حاكم بەسەر ئێراندا دەچەوسێنەوە“.

 

سەرچاوە: زاری کرمانجی

 

نویتـرین هەواڵ و بابەت


فارسی