"an independent online kurdish website

شەش ساڵ پێش، لە وتارێكی دوورو درێژدا لە سەرتوركیا بناخەكانی دەسەڵاتداری ئەم وڵاتەمان شیكردەوە كە ئاخۆ لە كوێیەوە ودێن چۆنییەتی وچۆنایەتی رووداوە مێژوویی وكۆمەڵایەتییەكان ئەم وڵاتە و  هەروەها پێوەندییە نێو دەوڵەتییەكانمان شیكردەوە كە چلۆن كاریگەر بوون هەتا توركیا ئەم ساڵانە ببێتە رژێمێكی ئیسلامی –ناسیونالیزم لە ناوچە. هەر بۆ ئەم مەبەستە  دۆخی نێو خۆیی ونێو دەوڵەتی وچۆنایەتی  كاریگەر بوونیان،  رۆڵی وشوێن پەنجەی ئیسلامیزمەكانی تورك ئاستی مامەڵە كردنیان  لە گەڵ توێژە جۆربە جۆرەكانی ئەم وڵاتە گرینگی وقورسایی خۆی هەبووە وهەیە. هەر وەها لای خوێنەر ومرۆڤی كورد و بێگانە پرسیار گەلێكی فراوان هەن لە سەر رۆڵی سوپای توركیا، ئاستی هاوكاری وپشت گیری ئیسلامیزمەكان ئەكەپە پارتی چۆنییەتی وچۆنایەتی ئەم پێكەوە بوون یان نەبوون گەلە. لە ئەم وتارەی ئەمجارەماندا هەوڵ دەدەین كۆمەڵێك بەرسڤمان هەبێ بۆ دۆخە ئاڵۆز وخۆفهێنەرەی باكووری كوردستان كە یەخەی گەلی كوردی گرتووە بە رێبەری ئەردۆغان وپارتی دەسەڵاتدار.
ئەكپ پارتی؛ پارتی دەسەڵاتداری ئەردۆغان لە ئەم چەند ساڵەی دەربازبوو دا هەتا هاتووە بە هەموو جۆرێك هەوڵی داوە بە هێزتر ببێ وجڵەوی دەسەڵات نەك بگرێتە دەستەوە بەڵكوو وا بكات جۆرە دەسەڵات گەلی دیكە وەك توێژی بیرمەند وزانایانی ئاكادمیك بێ دەنگ تەفروتوونا بكات؛ گرتن و بەند كردنی رۆژنامە و رۆژنامەوانان ونووسەران هەربەردەوامە وفرە كەسان دەپرسن ئاخۆ بۆ؟ مەگەر توركیا نەیدەویست ببێتە ئەندامی یەكیەتی ئەوروپا؟ یان دەوڵەتی توركیا بۆ دەبێ سڵ نەكاتەوە لە ئەم هەموو زەبر وزۆڵمە.
دەكرێ بە روونی بگوترێت نەخێر دەوڵەتی توركیا وئێلیتی بەڕێوەبەری دەسەڵاتی ئەم وڵاتە  نەك سڵ ناكاتەوە بەڵكووبە باشی دەزانێ كە چلۆن كەڵك لە قەیران وقەرەباڵخییە پۆلیتیكی ورامیارییەكانی جیهان و دەروبەر وەربگرێ  و پلانە دژە كوردییەكانی بسەلمێنێ. بۆ توركیا وا دەكات وچۆن بۆی دەمەشێت؟ دەكرێ بگوترێ لە بەر دوو هۆ دەسەڵاتی تورك بۆی دەچەلێ كە ئەم بێ رۆحمی گەلە بخوڵقێنێ وبیسەپێنێ لە بەر دوو هۆی گرینگ كە ئەمانەن.

یەك هەڵكەوتەی ژێئوپۆلیتیك وژێئوستراتژی ئەم وڵاتە كە فرە گرینگە وتاقانە هۆكارئ وەرگیرانیشی لە ناتۆ بووە كاتی خۆشی. لە زانستی پۆلیتیك دا لە ئەم جۆرە گرینگییە بە هێز و درێژ خایەنە وەك  “ئەو لایەنەی كە كۆنترۆلی دۆژمن یان هەمبەر  دەكات” ناو دەبردێت كە توانای كۆنترٶلی هەیە و وبەرژەوەندییەكان دەپارێزێت.
دەستەی واژەی دوژمن وهەمبەریش كاتی خۆی هەتا ئەو دەم  بۆ پەیمانی ناتۆ-ش روسیا بووە. لە دواێ شەڕی دووهەمی جیهانییەوە پێوەندییەكانی روسیا ورۆژاوا بە ئەو جۆرە نەبووە كە بكرێت ناوی ئاستی دیپلۆماسی لە سەر بنێنین وئەمەش وای كردبوو كە گرینگییەكی یەكجار زۆر پەیدا بكات توركیا بە هەموو نەوع وپارتەكانییەوە.ئەم هەڵكەوتە ژێئوستراتژی وژێئوپۆلیتیكەی ئەم وڵاتە كاتی هەڵوەشاندنەوەی ئۆسمانیش یارمەتی دامەزرانی توركیای نوژەنی دا بلشویكەكان رۆڵی سەرەكییان بینی لە یارمەتی دانی مستەفا كەمال وهێنانی دەیان تۆن زێڕی خاو بۆ ناو توركیای ئەو دەم بۆ پشتیوانی ئابووری ودامەزراندنی توركیا-ی نوژەن وكۆمەڵە پێوەندی گەلێكی تایبەتی دەوڵەتی توركیا بە روسیاوە لە ئەم پێگەیەوە دێت وهەرچەندە بەردەوام بەرزی ونزمی هەیە لە سەر ئاستی ئەم پێوەندی گەلە.
دووهەمین هۆكاری گرینگ كە دەستی توركیا-ی هەتا ئەو دەم واڵا كردووە بۆ كوشت وبڕ وتەنانەت شەڕی ناوخۆیی جۆرە ئیزنێك  دەدات بە توركیا ئاوەها لە گەڵ كوردان دا بجوڵێتەوە بۆ رێكەوتنی ١٩٠٧ نێوان بریتانیا وروسیا دەگەڕێتەوە. ئەم رێكەوتن نامەیە كە باس  لە سەر سنوورەكانی فرە وڵات  لە  رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وئاسیای بچووك دا دەكات وچۆنییەتی دابەش كردنیان جۆرێك سەپەرەشتی ئەم سنوور گەلەی بە دەوڵەتی توركیا سپاردووە.
كاتێكیش باسی سنوورەكانی ئاسیا بچووك وناوچە دەكرێت مەبەستی سەرەكی پرسی كوردە وراگرتنی ئەو سنوورە دەست كردگەلەی سەدەی رابردوو هەتا ئەو دەم توانیویانە وڵامدەری خواست وبەرژەوەندی زل هێزەكان بدەنەوە. رژێمە جۆربە جۆرەكانی توركیا وڵاتانی جیرانیش كە پرسی كوردییان هەیە ئەو پەڕی كەڵكیان لە ئەم ئاسان كارییە خوێناوییە بۆ خۆیان وەرگرتووە ودەیان جار كۆمكوژنی وقەڵاچۆیان بە سەر كورد دا سەپاندووە.
هەر لە درێژەی ئالۆزییە نێو دەوڵەتییەكان وگۆڕانی باڵانسی هێزەكان لە ئەم  ساڵانەی دوایی دا  دەوڵەتی ئەردۆغان وئەكپ هەموو تەقەلایان ئەمە بووە كە  مشت ومڕەكانی وڵاتانی رۆژاوا قوڵتر بكەنەوە و یان كەڵك وەربگرن لە كێ بەركێ نێوان روسیا وئەمریكا ئەو كۆمەڵە پرس گەلەی لە یەك دوورییان دەخاتەوە؛ وەك پرسی  ئوكرانیا، كریما ..
ئیسلامیست كان وەك سیستمی دەسەڵاتداری وپۆلیتیكی لە ناوچەدا:

دوكتۆرین یان پێشنیاری كۆمەڵگای ئیسلامی بۆساڵانەی نێوەنجی سەدەی ١٩ دەگەڕێتەوە ولە لایەن بریتانیا وە تۆكمە كرا وپاڵپشت ومێتۆدی كاركردنی بۆ دۆزرایەوە؛ هۆكاری ئەم پێشنیارەش بۆ داگیر كردنی تونس لە لایەن فەرانسە  دەگەڕێتەوە كە وا دەكات بریتانیا بۆ ئەوەی قازانجە كانی كەمی نەهێنێ دەست بە سەر قبرس دادەگرێت وسوڵتانی ئەو دەمی ئۆسمانی واتە سوڵتان عەبدولحەمید بۆ ئەوەی وڵاتان وناوچەكانی ژێر كونترۆلی ئۆسمانی كە كەوتبوونە ژێر دەستی بریتانیا وفەرانسە بە تەاوەتی لە دەست نەدەن هەوڵی دا بە ئەم پێشنیارە و پێوەندییە تایبەكانیان بە بریتانیاوە دۆخی مەعنەوی وچاندی ناوچە هەر لە ژێر ركێفی ئۆسمانی دابێت وبریتانیا ئەم دوكتۆرینەی لا پەسەند بوو وپشتگیری كرد.
ئەم دوكتۆرینە واتە “كۆمەڵگای ئیسلامی” بە سوڵتان ئۆسمانی هێز، كەسایەتی وزەی تایبەتی بەخشی. لە هەموو مزگەوتەكان لە هەموو وڵاتانی ئیسلامی بە ناوی سوڵتان ئوسمانییەوە بانگ وخوتبەی هی دیكە دەخوێندرا و بە ئەم جۆرە ناوی وەك خەڵیفەی موسڵمانەكان دەركردبوو. بۆ ئەم مەبەستە كۆمەڵە خەڵكانێك هەبوون كە جۆرە زاناییەكیان هەبوو دەكرێ بگوترێ جۆرە روناكبیرییەك بە پێ نۆرمەكانی كۆمەڵگای ئیسلامی ئەم كەسانە هەموو پشتیوانی دوكتۆرین وپێشنیاری كۆمەڵگای ئیسلامی بوون. ئەم كەسانە بریتین لە:
سەید جەلال ئەددین ئەسەد ئابادی، مستەفا كامڵ،ئەبولهودا،عەبدول ڕەشید لە سوریا وسەنووسییەكانی لیبیا. هەر لە درێژەی ئەم جۆرە دووبارە سڕینەوەی گەڵان بۆ قازانجی زل هێزەكان ولە سەرەوەی هەموویان بریتانیا رێوەبەرایەتی دەسەڵاتی ئۆسمانی ئەو دەم تەنانەت كەسیان راسپاردبوو كە مزگەفتەكانی یابان وچین –ش بژمێرن وبزانن چەندیان لێ هەیە كە خوتبە بۆ خەڵیفە بخوێنن ودەست بە نوژەن كردنەوە وپێدا چوونەوە بە مزگەوتی وڵاتانی جۆربە جۆركرا بۆ ئەوەی كەم وكەسرییان نەبێ وشایان بن وهیچ جۆرە پێناسێكی نەتەوەی ئیتر لە خۆ نەدەگرت وتەنیا ئایینی ئیسلامی بە پێناس ناوی لێ دەبردراو هیچی دیكە. دەكرێ بگوترێ ئەم دۆكتۆرین وپێشنیارەی بریتانیا پەیمان نامەی سیڤر بێ بایەخ دەكات و دواتر بناخەكانی پەیمانی لۆزانیان لێ دەكەوێتەوە كە كورد وەك بسۆڵمان دەدرێتە سیستمی نوێی ئیداری و پۆلیتیك توركیا وهیچی بەرناكەوێ وماڤ دەردرێت بە رژێمی تازە دامەزراو هەتا پێ دەكرێت كوردەكان سەركوت بكات وەك دەزانین ئەو كوردانەی فێری زاراوەی سازكراو؛ واتە توركی ئەسەمۆڵی نەدەبوون بە توركی چیایی یادیان لێیەوە دەكراو زمانی كوردی ئەو پەڕی قەدەخە بوون وسەركووتی لە ئەم وڵاتە بینیوە.
كەنگێ توركیا بوو بە خاوەنی یاسای بنەڕەتی وئەمە چ مانا دەدات بۆ ئەمڕۆ:
یەكەمین یاسای بنەڕەتی لە سەردەمی ئیمپراتوری ئوسمانی دا بوو لە ساڵی ١٨٧٦ پێ دەگوترا قانوون ئەساسی و لە سەردەمی سوڵتان عەبدوڵحەمید دووهەمم پەسەند كرا. سوڵتان عەبدولحەمید  كەسێكی وشیار وبێ بەزەیی وهەروەها   دڵ كرمۆڵ بوو لە رۆژاوا وخوێنەوارانی  ناو ئۆسمانی خۆشی لە قانوون ئەساسی نەدەهات. هەر بۆ ئەم مەبەستە وچونكە باوەڕی بە شتی وا نەبوو جۆرە كودەتایەكی كرد لە نێوان دوو ساڵ دا یاسایەكی هێنا  كە پێ دەگوترا قانوون ئەساسی سوڵتان. ئەم یاسا تایبەتە  هەموو دەسەڵاتەكانی بۆ سوڵتان گەڕاندەوەو خۆی وەك سوڵتان مگلق بوو بە جڵەوكێشی دەسەڵات. ئەم رووداوە هێندە كاریگەر بوو لە سەر كۆمەڵگای ئەودەمی ئوسمانی- توركیا كە چینە جۆر بە جۆرەكانی ناو كۆمەڵگا خۆیان لە دەوڵەتانی دیكە نزیك خستەوە بەتایبەت كە ئەو دەم ئەروپا ناوەندی ئیدە وبیروە نوژەنەكان بوو. هەر بۆیە پاریس مەڵبەندی توركانی روناكبیر یان خاسترە بێژین جۆرێك روناكبیر بوو ودواتر شۆڕشی گەنجە توركەكان كە قەوما لە ساڵی ١٩٠٨ پێوەندی گەلێكی هەر هەبوو بە دەوڵەتی فەرانسەوە وئەم سەرهەڵدانە دووهەمین قانوون ئەساسی یان یاسای بنەڕەتی وڵاتی بە دوا دا دێت و سوڵتان عەبدولحەمید لادەدەن  لە دەسەڵات وبراكەی دادەنێن كە هیچ جۆرە توانا وتاقەتێكی نییە بۆ دەسەڵاتداری.
كێ بووگن وكێن؟ چلۆن كاریگەرن ئەمڕۆ لە سەر كۆمەڵگای توركیا: New Othmanic ئاخۆ
بناخەی نێو ئۆسمانییەكان لە میسر وپاریس-ە.  كەسایەتی ناسراوی ئەم رەوتە ئیبراهیم شوناسی ناوێكە كە بەرپرسی رۆژنامەی ئەو دەمی تەفسیری ئەفكارلە بابەتێكدا ئاماژە بە ئەمە دەكات كە رۆژنامە نووسەكان هێندە ئازاد بوون ئیتر سنوورییان نەهێشتۆتەوە وئەمە بە ئەگەری نەمانی خۆیان ناو دەبات. هەر بۆ ئەم مەبەستە دەستەو دامێنی شازادەی ئوسمانی میسر دەبن كە دەوڵەمەندە بۆ ئەوەی یارمەتی رێخراوەكەیان بدات كە بە ئیسلامی –ئۆسمانی بمێننەوە. شازادەی میسر كە لە دایكەوە توركەوە لە باوكەوە میسری وەك جۆرە باوكێك بۆ نێو ئۆسمانییەكان دەبێت وهەر ئەمانەن كە دوایی سوڵتان عەبدولحەمید دووهەم لادەبەن و سەردەمی قانوون ئەساسی دووهەم دەخوڵقێنن.
دەكرێ بگوترێ نێو ئۆسمانییەكانی ئەو دەم هیچ جۆرە ئایدۆلۆژییەكیان نەبوو لە راستی دا چەمكەكان لایانەوە روون نەبوو وفرە جاران پەرێشانی بە كردار وجوڵەكانیانەوە دیار بوو؛ بەڵام لە سەر یەك و بە فرەهۆكارەوە هەردەم پێكەوە بوون وجودا نەدەبوونەوە. نێو ئۆسمانییەكان خۆشیان لە سوڵتان عەبدولحەمید نەدەهات وپرۆژەی تەنزیماتیان بە قۆڕ ورواڵەكی دەزانی وتەنیا یەكەم قانوون ئەساسییان بە دڵ بوو چونكە دواكەتووییەكانی دەدا بەرشەپ و سیستمێكی پەرلەمانی هێناو حزبە جۆربەجۆرەكان وهی دیكە وهەروەها چمكی ئایین ونیشتمان ئوسمانی كە دەبا بۆی بمرن وهی دیكە كە فرە لایان پەسەند و خۆش بوو. دەتوانین بێژین كە نیو ئۆسمانی  جۆرێك كوپی كردنی سیستمی رپابلیكای فەرانسە بوو ولە ئەو دەمەوە كەسانێك هەبوون كە رۆژنامەی وەتەن یان دەردەكرد وئەم رۆژنامەیە هەتا ئەم دمەش هەر بوونی هەیە لە نێو رۆژنامەكانی توركیا دا.

پەیمان نامەی نێوان رووس وئینگلیز خاڵێكی فرە گرینگ بۆ پرسی كورد:

بێجگە لە سایكس پیكۆ كە سنوورەكانی كوردستان لە سنووری دواێ هەڵوەشاندەنەوەی ئوسمانی دیار دەكات ئەوە پەیمان نامەی نێوان رووس وئینگلیز فرە ساڵ پێش سنووری فرە وڵاتان وئێرانیان لە نێوان خۆیان دا دابەش كردووە كە دەكرێ بگوترێ گرینگ ترین پەیمان نامەیە بۆ پرسی كورد.
بە پێ ئەم پەیمان نامە كە باسی كونترولی سنوورەكانی ئیمپراتوری فارس دەكات لە ئێران – دەست پێ دەكات بە ئەفغانستان دا تێ دەپەڕێت ودەگاتە تەبەت.  لە ٣١ ئاگۆستی ١٩٠٧ دا لە شاری پتروپۆلی روسیای تێزاری دا ئەم پەیمان نامەیە دەبەسرێت وە رۆڵی ئینگلیز بە فەرمی دەناسێ روسیا كە ئەفغانستان كونترۆڵ بكات وتەنانەت دەست بۆ كاروباری تەبەت ببات كە ئەم پرسەی تەبەت هەتا ئەم دەمیش دەدۆمێ وكەسایەتی دیارییان دالایی لامایە كە پڕانی ئێمە جۆرێك زانستمان لە سەر دالایی لامای تەبەتی هەیە. لە ئەو دەمەوە بەڵام ناكۆكی كەوتە نێوان ئینگلیز ورووسەوە چونكە روسیا هەم ئێران و ئەفغانستان وهەم تەبەت-یشی دەویست. هەر بۆیە لە ئەم سێ ساڵەی دواییە جۆرێك وەرچەرخانی بە پۆلیتیك وپۆلیتیكی نێو دەوڵەتی بریتانیا دا دەبیندرێت. هەر لە درێژە ئەم وەرچەرخان گەلەدایە كە  رۆژنامەكانی بریتانیا ئەم ماوەیەی دوایی باسی ناو خۆی باكووری كوردستان یان بەشەكانی دیكە دەكەن. هەر بۆ دەتوانین بێژین ئەم جۆرە جم وجوڵی راگەیاندنە لە بەرجاوی جوانی كورد ویان لە بەر هۆكاری مرۆڤ دۆستی نییە كە ئاوا باسی لێوە دەكرێت بەڵكوو بۆ ئەم كێ بەركێیە كۆنەوە دەگەڕێتەوە لە نێو ماڵی پۆلیتیكی زل هێزەكان دا؛ واتە لە نێوان  نێوان روس وئینگلیز.
هەر بە پێ ئەم پەیمان نامە ئیمپراتوری پرسیا كە ئەفغانستانی لێ دابڕاوە وپاڵی پێیەوە دەنرێت روو لە مەدیتەرانە بكات وروسەكانیش پاڵ پشت دەبن ومەمالك مەحروسە یان هەمان ئێران سنوورەكانی بەفەرمی دەناسن وبڕیار دەبێ كە دەست تێوەردانی كاروباری نێو خۆیی نەكەن بەڵام دابەشی دەكەن بە سەر سێ هێڵی دەسەڵاتییەوە كە بریتین لە‌:
یەكەم: هەموو رۆژهەڵاتی كوردستان كە لە سنووری قەسری شیرینەوە دەست پێ دەكات دوایین خاڵی سنووری ئوسمانی موسڵ –ەوە وهەر بۆیە بە ئیسفەهان ویەزد وتاران وهەموو شیمالی ئێران دا تێ دەپەڕێت هەتا دەگاتە نێوان دوایین خاڵی سنووری نێوان ئەفغانستان كە هێڵی دەسەڵاتی رووس وبریتانیا جودا دەكاتەوە.

هێڵی دیكە لە كرمانەوە دەست پێ دەكات دەگاتە بەندەری عەباس وبوشهر وهی بریتانیایە بەڵام ئەمە ئەوە ناگەێنێ كە كێ بەركێ نێوانیان كۆتایی پێ دێت. بە پێچەوانەوە رووس وئینگلیز بە ئاستێك هەرایان دەبێ كە هەستی دژی بریتانیایی كە نەتەوە پەرەستی مۆدێڕنی فارسی لە سەربناخەی دڵ كرمۆڵی ودژایەتی ئینگلیز بناخە دادەنێ وهەر بۆیە ئەو دەم دەستەو دامێنێ ئاڵمانیا دەبن ئێلیتی دەسەڵاتداری فارسی.

رۆڵی ئاڵمانیا لە سەر گۆرەپانی بەربەرەكانێیە نێو دەوڵەتییەكان:

٢٠ی  مانگی مای ١٨٨٢ ئاڵمانەكان هەوڵ دەدەن شوێن پەنجەیان لە ناوچە هەبێ وهەر بۆیە ئوتریش وئونگاریا وەك یاریدەری ئاڵمانیا خۆیان قوت دەكەنەوەو مەیدانەبەرفراوان دەبێ.  ئاڵمانیا كە هەر لە سەرەتای ١٩٠٠ ئاستی بەرهەم هێنانی چەك وچۆڵی دەچێتە سەرو تاڕادەیەك كە كەسانی بەشداربووی ئەو دەمی پۆلیتیكیان جەختیان لە سەر ئەمە دەكردەوە كە بەرهەمی نێو خۆیی نەتەوە بەرنە سەرێ كە ئەم هەستە ماڵوێران كەرە دووشەڕی مەزنی جیهانی لێ كەوتەوە وا دیارە ئەم هەست ونەست گەلە لە ئەم رۆژی ئەوروپاش دا هەمیسان خەریكی گەشبوونەوەیە.
هات وهەراكانی نێو ئێرانی ئەو دەم؛ واتە ساڵی ١٩٠٥ وا دەكات كە شای قاجار ناچار بە پەسەند كردنی قانوون ئەساسی ببێ وپەرلەمان یان هەمان مەجلس پێك دێت.
با بگەڕینەوە بۆ سەر رژێمی ئەردۆغان كە چی لە گەلی كورد دەوێ؟ شك وگومانی تێدا نییە كە رژێمی توركیا بە هاوكاری ئێران وەك چۆن لەسەردەمی سەفەوییەكانەوە مكانیزمەكانی سەركووتی كوردییان بۆماوەتەوە دەزانن كە پەیمان نامەی رووس وئینگلیزیش ساڵی ٢٠١٧ ئەوە ١٠٠ ساڵی بەسەردا تێ دەپەڕێت واتە كەنسێل دەبێتەوە وبۆ ئەو مەبەستەی پێش بە هەنگاوە كانی كوردستانییەكان بگرن لە هەموو ئەمرازەكان دژی كورد كەڵكیان وەرگرتووە ودەگرن. رێخراوی داعش وتاریكی بێ پەی  مرۆڤە نەخۆشەكانیش هەر لە درێژەی زانین وكاروبارییانە لە ناوچە. دەوڵەتی توركیای ئەمڕۆ بە رێبەری ئەردۆغان وئەكپ پارتی  فرە لێكچوونیان هەیە لە گەڵ سەردەمی عەبدولحەمید  دا كە خۆی سەرپەرەشتی جنۆساید ئەرمنییەكانی كرد  بە عەبدولحەمیدی سووری ناسرا بوو. ئەم ناز ناوە لە مەرگ وكارەساتە دڵتەزێنەكانی نەتەوەكانی ناو ئاسیای بچووكەوە سەرچاوەی گرتبوو. لە ئەمرۆژیش دا ئەردۆغانی سوور هەوڵ دەدات شوێن پێ سوڵتان خۆفهێنەر ی ئەو دەم هەڵبگرێ وئاستی دەسەڵاتی كوردی كزبكات ویان بیسرێتەوە بە تەواوەتی وبۆیە پۆلیتیكڤانەكانی كوردیشی دانە دانە بەند دەكات.

وەك چۆن سوڵتان عەبدولحەمید كۆتایی هات ئەردۆغان-یش ئەوە كۆتاییەكی هەر هەیە وكاتێك زل هێزەكان كارییان پێ نەمێنێ بێ گومان لە دەسەڵات لای دەدەن. گرینگ ئەوەیە لە پشت پەردە ویان لە ئاستی دیپلۆماسی دا بەرپرسەكانی خۆمان لە هەموو پارت وحزبەكان جۆرێك هاو دەنگی وهاوبیرییان لاپەسەند بێ كە بە زیانی هەتا دەكرێت كەمترە لە ئەم قۆناخە تێ پەڕ بكرێت.

د.هیوا پەناهی پڕۆفسۆری شارەزا لەكاروباری توركیا‌و ئاسیای بچووك، نیویورك

نویتـرین هەواڵ و بابەت


فارسی